Mkurugenzi Mkuu wa TMA, Dk. Kijazi atoa tathmini ya mwelekeo wa mvua nchini kwa mwaka 2012 na miezi ya Januari hadi Machi 2013

Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka ya Hali ya Hewa (TMA), Dk. Agnes Kijazi, akizungumza na waandishi wa habari, Dar es Salaam leo, wakati alipokuwa akielezea kuhusu tabiri mbalimbali zilizofanywa na mamlaka hiyo nchini kwa mwaka 2012 pamoja na utabiri wa mwezi Januari hadi Machi 2013, ambapo alionya juu ya matumizi mabaya ya maji na kuwataka wananchi kuzitumia vizuri mvua zinazonyesha sasa nchini. Kushoto ni Mkurugenzi wa Huduma za Utabiri wa TMA, Dk. Hamza Kabelwa.

 Hili ni jedweli la tathmani ya utabiri wa mvua za Masika kwa mwaka 2012.

 Dk. Kijazi akielezea tathmini ya mvua hizo za Masika zilivyokuwa kwa mwaka 2012.

Juu na chini Mkurugenzi Mkuu wa TMA, Dk. Kijazi akielezea tathmini ya mvua za Masika zilivyokuwa kwa mwaka 2012.

Dk. Kijazi akielezea kuhusu hali ya joto la bahari kwa kipindi cha miezi ya Septemba hadi Oktoba kwa mwaka 2012, hali inayosababisha upatikanaji wa mvua kama hakutokuwa na mgandamizo hali ya  juu wa maji, suala ambalo hukimbiza mvua hizo.

Picha hii na ya chini, Dk. Kijazi akielezea kuhusu mgadamizo huo wa maji kwa bahari za Indian Ocean, Pacific na Medditerenian, ambazo zimelizunguka bara la Afrika, ambamo Tanzania imo.

Hapa Dk. Kijazi akiwaelezea waandishi wa habari, kuhusu utabiri wa Hali ya Hewa kwa mwezi huu wa Januari 2013.

Mkurugenzi Mkuu wa TMA, Dk. Kijazi akielezea tathmini hizo mbele ya waandishi wa habari.

Waandishi wa habari wakinukuu taarifa iliyokuwa ikitolewa na Mkurugenzi Mkuu wa TMA, Dk. Kijazi.

Wapigapicha wa televisheni nao wakichukua taarifa hiyo, iliyokuwa ikitolewa na Mkurugenzi Mkuu wa Mamlaka ya Hali ya Hewa (TMA), Dk. Agnes Kijazi.

TAARIFA KWA UMMA

    TATHMINI NA MWELEKEO WA MVUA NCHINI KWA KIPINDI

                CHA JANUARI HADI MACHI, 2013

Taarifa hii inatoa tathmini ya mvua kwa  msimu wa Oktoba hadi Disemba , 2012 na mwelekeo wa  mifumo ya hali ya hewa na mvua kwa kipindi cha miezi ya Januari hadi Machi, 2013.

A: MUHTASARI

Utabiri wa mvua kwa kipindi cha Oktoba hadi Disemba  2012

Katika msimu wa Oktoba hadi Disemba, 2012 maeneo mengi ya nchi yalitarajiwa kupata mvua za wastani hadi juu ya wastani.  Hata hivyo utabiri huu ulihusu zaidi maeneo yanayopata mvua mara mbili kwa mwaka yaani kanda ya Ziwa Victoria, Nyanda za Juu Kaskazini Mashariki na Pwani ya Kaskazini.

Katika maeneo hayo mvua zilitarajiwa kuanza kati ya wiki ya tatu ya mwezi Septemba hadi wiki ya pili ya mwezi Oktoba, 2012. Katika maeneo yanayopata mvua mara moja kwa mwaka, mvua zilitarajiwa kuanza wiki ya tatu ya mwezi Oktoba hadi wiki ya nne ya mwezi Novemba, 2012.

Mifumo ya hali ya hewa iliyotarajiwa kwa kipindi cha Oktoba hadi Disemba, 2012

Katika kipindi cha Oktoba hadi Disemba, 2012 hali ya joto la bahari ukanda wa tropikali wa Bahari ya Pasifiki, lilitarajiwa kuwa juu ya wastani hali iliyoshiria El-Niño hafifu. Hali ya joto la wastani hadi juu ya wastani iliyokuwepo magharibi mwa Bahari ya Hindi (pwani ya Afrika-mashariki) sambamba na  joto la chini kidogo ya wastani mashariki mwa Bahari ya Hindi (pwani ya Indonesia) ilitarajiwa kusababisha upepo kuvuma kutoka mashariki. Aidha, ongezeko la joto la bahari lililotarajiwa katika kipindi cha Disemba, 2012 kwenye maeneo ya kusini magharibi mwa Bahari ya Hindi, lingeweza kusababisha matukio ya vimbunga na kuvuma kwa upepo kutoka magharibi  kuelekea Bahari ya Hindi, na hivyo kuongeza mvua katika maeneo mengi ya nchi kutokana na unyevunyevu toka misitu ya Kongo.

(i) TATHMINI YA KUANZA KUNYESHA (ONSET) MVUA  KATIKA KIPINDI

     CHA OKTOBA - DISEMBA 2012

Tathmini ya kuanza kwa mvua za Vuli katika kipindi cha mwezi wa Septemba hadi Oktoba, 2012 katika baadhi ya maeneo yanayopata mvua mara mbili kwa mwaka inaonesha kuwa mvua zilianza kunyesha kati ya wiki ya pili ya mwezi Oktoba hadi wiki ya kwanza ya mwezi Novemba 2012. Katika maeneo yanayopata mvua mara moja kwa mwaka, mvua zilianza kunyesha kati ya wiki ya kwanza na ya pili ya mwezi Disemba 2012.

(ii) TATHMINI YA MVUA KATIKA KIPINDI CHA  OKTOBA –DISEMBA, 2012

Tathmini ya mvua za Vuli, katika kipindi cha mwezi wa Oktoba hadi Disemba, 2012 katika maeneo yanayopata mvua mara mbili kwa mwaka inaonesha kuwa mvua zimenyesha kwa kiwango cha kuridhisha katika baadhi ya maeneo.  Hata hivyo, mtawanyiko wake haukuwa  mzuri. Katika kipindi cha mwezi Oktoba hadi Disemba, 2012 maeneo ya Ukanda wa  Ziwa Viktoria hususani Mikoa ya Kagera, Mwanza, Mara na Geita pamoja na maeneo ya kaskazini mwa mkoa wa Kigoma yamepata mvua za wastani hadi juu ya wastani pamoja na vipindi vya mvua kubwa. Aidha, maeneo ya mikoa ya Shinyanga na Simiyu yamepata mvua za chini ya wastani.

Maeneo ya nyanda za juu kaskazini Mashariki (Mikoa ya Kilimanjaro, Arusha na Manyara)  yamepata mvua za wastani  japokuwa mtawanyiko wake haukuwa mzuri. Maeneo ya ukanda wa Pwani ya Kaskazini (Mikoa ya Tanga, Dar es Salaam, Pwani na Visiwa vya Unguja na Pemba, kaskazini mwa mkoa wa Morogoro) yamepata mvua za wastani hadi  chini ya wastani. Aidha, katika maeneo mengine ya nchi yaliyosalia hususan maeneo yanayopata msimu moja wa mvua ikiwemo maeneo ya kati (Mikoa ya Singida na Dodoma), magharibi mwa nchi (mikoa ya Tabora na Kigoma), Nyanda za juu Kusini Magharibi (Mikoa ya Rukwa, Katavi, Njombe, Mbeya na Iringa), maeneo ya ukanda wa kusini mwa nchi (Mikoa ya Mtwara, Lindi na Ruvuma) mvua zimeanza na zinaendelea kunyesha kwa kiwango  cha kuridhisha, ingawaje mtawanyiko wake bado si wa kuridhisha.

(iii) MIFUMO YA HALI YA HEWA ILIYOKUWEPO KATIKA KIPINDI CHA    

       OKTOBA HADI DISEMBA, 2012

Katika kipindi cha mwezi Oktoba hadi Disemba 2012, hali ya joto la bahari katika ukanda wa tropikali ya mashariki mwa bahari ya Pasifiki iliendelea kushuka kwa kasi kutoka juu ya wastani hadi wastani, hali hii haiashirii kuwepo kwa aidha La nina au El Nino. Aidha, kuwepo kwa joto la juu ya wastani katikati mwa bahari ya Hindi na pwani ya Somalia; na mgandamizo mkubwa wa hewa kusini mashariki mwa pwani ya Tanzania  kulisababisha kupungua kuvuma kwa upepo wenye unyevunyevu kutoka mashariki na kaskazini mashariki kuelekea pwani ya Tanzania na nyanda za juu kaskazini mashariki. Hali hii ya mabadiliko ya joto la bahari na mifumo ya hali ya hewa si ya kawaida na haijawahi kutokea katika miaka iliyopita. Kutokana na mabadiliko hayo Mamlaka ya Hali ya Hewa ilitoa mrejeo wa utabiri tarehe 24/10/2012.

Aidha kutokana na mabadiliko hayo yasiyokuwa ya kawaida taasisi zinazohusika na masuala ya hali ya hewa katika Kanda ya Pembe ya Afrika (ICPAC) na Kanda ya Kusini mwa Afrika (SADC-CSC) kwa mara ya kwanza ziliandaa warsha ya wataalamu wa hali ya hewa ikiwemo Tanzania, kufanya uchambuzi wa mifumo ya hali ya hewa na kutoa mrejeo wa mwelekeo wa mvua za msimu katika ukanda huu. Mikutano hii ilifanyika tarehe 29 hadi 30 Novemba, 2012 Nairobi, Kenya na tarehe 5 hadi 13 Disemba, 2012 Lusaka, Zambia. Baada ya taarifa hiyo ya kikanda, Mamlaka ya Hali ya Hewa Tanzania imefanya uchambuzi wa kina wa mifumo ya hali ya hewa  na kutoa mrejeo wa utabiri wa msimu wa mvua nchini.

Hali ya kuchelewa kuanza kwa msimu wa mvua pia ilisababishwa na kutokea kwa Kimbunga kiitwacho ANAIS (mwanzoni mwa Oktoba, 2012) katika eneo la kusini magharibi mwa bahari ya Hindi (mashariki mwa kisiwa cha Madagascar) ambacho kilibadilisha mwelekeo wa upepo wenye unyevunyevu kuvuma kuelekea katikati ya bahari ya Hindi mahali kilipokuwa kimbunga. Vilevile kuwepo kwa kimbunga MURJAN (katikati ya  Oktoba, 2012) katika pembe ya Afrika ambacho kilisababisha mfumo wa mvua kubaki kaskazini mwa Ikweta, hali iliyosababisha kupungua kwa mvua katika baadhi ya maeneo ya mashariki na kaskazini mashariki mwa nchi.  .

(iv)    MATUKIO

Katika kipindi  cha  mwezi Oktoba hadi 28 Disemba, 2012, kumekuwa na vipindi vya  mvua kubwa zilizoambatana na upepo mkali katika baadhi ya maeneo ya mikoa ya Kagera, Mwanza, Kigoma, Dodoma, Mbeya, Iringa  na Mara. Hali hiyo ilisababisha vifo pamoja na uharibifu wa mali yakiwemo makazi ya watu na mashamba.

B:        TATHMINI NA MWELEKEO WA Mifumo ya hali ya hewa

            JANUARI HADI MACHI 2013.

Katika kipindi cha mwezi Januari  hadi Machi  2013, hali ya joto la bahari katika ukanda wa tropikali ya mashariki na magharibi mwa bahari ya Pasifiki inatarajiwa kuwa ya wastani hadi chini ya wastani. Hali kadhalika, joto la bahari katikati ya bahari ya Hindi linatarajiwa kuwa chini ya wastani wakati joto la bahari karibu na pwani ya Tanzania linatarajiwa kuwa la wastani hadi juu ya wastani. Hali hii inatarajiwa kusababisha upepo wenye unyevunyevu kuvuma kutoka bahari ya Hindi kuelekea katika maeneo ya ukanda wa Pwani. Vilevile, joto la bahari katika bahari ya Atlantiki, kusini magharibi mwa bara la Afrika linatarajiwa kuwa la chini ya wastani na hivyo kusababisha upepo kutoka magharibi kuvuma kuelekea maeneo ya kusini magharibi mwa nchi.

C:        MWELEKEO WA MVUA KWA MWEZI JANUARI HADI MACHI , 2013

Mvua kwa kipindi cha mwezi Januari hadi Machi, 2013 zinatarajiwa kuwa za wastani hadi juu ya wastani, isipokuwa maeneo ya kaskazini magharibi  ambayo yanatarajiwa kuwa na mvua za wastani hadi chini ya wastani. Aidha mchanganuo wake ni kama ifuatavyo;

Maeneo yanayopata misimu miwili ya mvua (Pwani ya Kaskazini, Nyanda za Juu Kaskazini Mashariki ukanda wa ziwa Victoria):

Baadhi ya maeneo yanayopata mvua mara mbili kwa mwaka (Mikoa ya Dar es salaam, Tangam Pwani, Arusha, Kilimnjaro, Manyara, Mwanza, Mara, Geita, Shinyanaga, Kagera na Simiyu) yanatarajiwa kupata mwendelezo wa mvua (out of season rains) mwezi Januari.  Aidha utabiri wa mvua za masika katika maeneo haya utatolewa mwezi Februari, 2013.

(ii) Mvua za Msimu

Kipindi cha mvua za Msimu Novemba hadi Aprili ni mahsusi kwa maeneo yanayopata mvua mara moja kwa mwaka (Kanda ya Magharibi, Kanda ya kati, Nyanda za juu kusini magharibi, mikoa ya kusini na pwani ya kusini). Mvua zinaendelea kunyesha na kwa kipindi cha Januari hadi Machi, 2013 zinatarajiwa kuwa kama ifuatavyo;

Kanda ya Magharibi (Mikoa ya Tabora, Katavi na Kigoma):

Mvua zinatarajiwa kuwa za wastani.

Kanda ya kati (Mikoa ya Singida na Dodoma):

Mvua zinatarajiwa kuwa za  wastani hadi juu ya wastani.

Nyanda za juu Kusini Magharibi: (Mbeya, Rukwa, Iringa na Morogoro-kusini ):

Mvua zinatarajiwa kuwa za wastani hadi juu ya wastani.

Kanda ya kusini na Pwani ya kusini (Mikoa ya Ruvuma, Mtwara na Lindi):

Mvua zinatarajiwa kuwa za wastani hadi juu wastani.

MUHIMU: Aidha katika maeneo mengi ya nchi kutokana na mabadiliko ya hali ya hewa viwango vya mvua ya wastani vinaendelea kushuka, hivyo kufanya mvua za wastani katika baadhi ya maeneo kutokidhi mahitaji ya shughuli mbali mbali kama vile kilimo, maji na nishati.

Uwezekano wa kupata mvua zilizo nje ya msimu kwa mwezi Januari 2013

Taarifa katika jedwali linaonyesha ‘probability’ kwa mfano maeneo ya kusini uwezekano wa kupata mvua za juu ya wastani ni asilimia arobaini 40%,  mvua za wastani 35% na mvua za chini ya wastani 25%.

D. ATHARI NA USHAURI

Kipindi cha mvua kilichobaki ni kifupi hivyo pamoja na matarajio ya mvua za wastani hadi juu ya wastani katika baadhi ya maeneo ya kati na kusini mwa nchi tunashauri maji yatumike kwa uangalifu hasa shughuli za umwagiliaji katika maeneo ya mito inayotiririsha maji kwenye mabwawa ya kuzalisha umeme ili kuwa na uhakika wa kupata maji ya kutosha katika mabwawa. Aidha vyanzo vya mito hiyo  (cathment areas) vihifadhiwe na kuhakikisha hakuna uharibifu wa mazingira.

Kuna uwezekano wa kuwa na vipindi vifupi vya mvua kubwa zinazoambatana na upepo mkali katika kipindi hiki cha mvua hivyo tahadhari ziendelee kuchukuliwa ili kuhakikisha usalama wa wananchi na mali zao.

Tunashauri pia wafugaji wajenge tabia ya kuhifadhi malisho kwaajili ya kutumia wakati kunapokuwa na upungufu wa malisho.

Mamlaka ya hali ya hewa Tanzania Itaendelea kufuatilia Mwenendo wa mifumo ya hali ya hewa pamoja na vimbunga katika bahari ya Hindi na kutoa taarifa kuhusiana na mwelekeo wa mvua nchini.

Imetolewa na Mamlaka ya Hali ya Hewa Tanzania